قرآن روي رحل تاريخ
قرآن روي رحل تاريخ
قرآن روي رحل تاريخ
نويسنده:ماني شکرچي
اواسط سال 1364سومين موزه سازمان کتابخانه ها ،موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوي در فضايي 400متر مربعي افتتاح شد. اختصاص اين فضا به قرآن نشان مي داد که آستان قدس گنجينه اي نفيس در بر دارد؛ گنجينه اي که از مجموع 15هزار جلدي آن تنها 90قرآن خطي به اضافه 14جلد مرقع و 13جلد لاکي و روغني بسيار نفيس به نمايش گذاشته شد.
محمد رضا فاضل هاشمي ،مسؤول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه ها و موزه هاي آستان قدس -درباره مهم ترين آثار به نمايش گذاشته شده در موزه مي گويد: «پنج قرآن منسوب به ائمه طاهرين (ع)است؛ از جمله خط مبارک امام علي (ع)، امام حسين (ع)، امام سجاد (ع)و امام رضا(ع)که به خط کوفي روي پوست نوشته شده اند. قرآن ها در موزه به ترتيب تاريخ کتابت به نمايش گذاشته شده اند و با کمي دقت مي توان سير تحول خطوط کوفي را هم به سهولت در آنها مشاهده کرد».
او در ادامه مي گويد: «قبل از تشکيل کتابخانه آستان قدس در دوره قاجاريه ،اين قرآن هاي خطي در حرم امام رضا(ع)استفاده مي شده اند. بعد از آمدن قرآن هاي چاپ سنگي، قرآن هاي خطي اي که توسط ملاحسين صحاف باشي-از صحافان مشهور آستان قدس -صحافي شده بودند به موزه آمدند. محمد شاه قاجار هم يکصد جلد قرآن چاپي را وقف حرم کرد».
فاضل هاشمي قديمي ترين قرآن وقفي اين گنجينه را مربوط به سال 393هجري قمري مي داند. و مي گويد :«اين قرآن توسط وزير و صاحب ديوان سلطان محمود غزنوي وقف روضه منوره شده است .»اين قرآن در واقع اولين قرآني است که 124سال بعد از شهادت امام هشتم وقف حرم شده و تاکنون باقي مانده است.
يکي ديگر از آثار اين مجموعه آن طور که مدير آن مي گويد، مجموعه قرآن هاي بسيار نفيس عثمان بن حسين وراق است؛ «اين قرآن ها مربوط به قرن پنجم هجري قمري هستند که با خط کوفي مشکول نوشته شده اند. علاوه بر زيبايي بي نظير آنها، نکته مهم درباره اين مجموعه آن است که کاتب و مذهب اين آثار شخص عثمان بن وراق است. تمام ترنج ها و فواصل آيات و سر سوره ها هم با طلاي ناب کار شده اند».
قرآن هاي نسخ اين گنجينه مربوط به اوايل قرن هفتم هجري است و کاتب آن ياقوت مستعصمي ،خطاط مشهور دربار المستعصم بالله از خلفاي عباسي است . چند قرآن به خط عبدالقادر شيرازي مربوط به نيمه دوم قرن دهم هجري هم از ديگر آثار گرانبهاي اين گنجينه به شمار مي روند. فاضل هاشمي درباره اين قرآن ها مي گويد :«اين قرآن ها از پرکارترين و نفيس ترين قرآن هاي موجود در اين گنجينه هستند که به گونه اي کم نظير تذهيب شده اند و داراي جلد سوخته بسيار زيبايي هستند که آيه الکرسي را با طلا و به صورت برجسته روي آن نوشته اند ».
قرآن بابري مربوط به نيمه اول قرن دهم به خط اختراعي ظهير الدين محمد بابر، پادشاه وموسس سلسله مغولي در هند از ديگر آثار کم نظير اين موزه است. قرآن پنج تفسيره مربوط به قرن يازدهم هم توسط علي مدرس همداني به رشته تحرير درآمده است. تعداد هشت برگ قرآن به خط محقق روي کاغذ خانبالغ از ديگر آثار به نمايش گذاشته در اين گنجينه است. اين قرآنها توسط بايسنقر ميرزا فرزند شاهرخ -نواده تيمور -نوشته شده است.
مسؤول اداره مخطوطات موزه آستان قدس به سه ويژگي اصلي موزه قرآن اشاره مي کند که آن را از ديگر همتايانش در جهان متمايز کرده است: «نخست اينکه قرآن هاي ما بسيار نفيس هستند و قديمي ترين قرآن هاي موجود در ايران در اينجاست. دوم هم تعداد آنهاست که در جاي ديگر نظير ندارد . يکصد قرآن اين موزه که روي پوست آهو نوشته شده، در دنيا بي همتاست . ضمناً ما سير تطور در خط قرآن را از کوفي تا نسخ و نستعليق دور هم گرد آورده ايم».
او در پايان به علاقه مجموعه داران براي اهداي آثارشان به موزه اشاره مي کند و مي گويد: «مجموعه داران معتقدند اينجا امن ترين جا براي آثار گرانبهايشان است چون هميشه از تحولات سياسي و اجتماعي و جابه جايي حکومت ها در امان مانده اند».
در حاشيه بالاي همان صفحه، سه فقره يادداشت «داخل عرض شد» به تاريخ هاي غره رجب 1248، 22شعبان 1266و 19شوال 1270مرقوم است
محمد رضا فاضل هاشمي ،مسؤول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه ها و موزه هاي آستان قدس -درباره مهم ترين آثار به نمايش گذاشته شده در موزه مي گويد: «پنج قرآن منسوب به ائمه طاهرين (ع)است؛ از جمله خط مبارک امام علي (ع)، امام حسين (ع)، امام سجاد (ع)و امام رضا(ع)که به خط کوفي روي پوست نوشته شده اند. قرآن ها در موزه به ترتيب تاريخ کتابت به نمايش گذاشته شده اند و با کمي دقت مي توان سير تحول خطوط کوفي را هم به سهولت در آنها مشاهده کرد».
او در ادامه مي گويد: «قبل از تشکيل کتابخانه آستان قدس در دوره قاجاريه ،اين قرآن هاي خطي در حرم امام رضا(ع)استفاده مي شده اند. بعد از آمدن قرآن هاي چاپ سنگي، قرآن هاي خطي اي که توسط ملاحسين صحاف باشي-از صحافان مشهور آستان قدس -صحافي شده بودند به موزه آمدند. محمد شاه قاجار هم يکصد جلد قرآن چاپي را وقف حرم کرد».
فاضل هاشمي قديمي ترين قرآن وقفي اين گنجينه را مربوط به سال 393هجري قمري مي داند. و مي گويد :«اين قرآن توسط وزير و صاحب ديوان سلطان محمود غزنوي وقف روضه منوره شده است .»اين قرآن در واقع اولين قرآني است که 124سال بعد از شهادت امام هشتم وقف حرم شده و تاکنون باقي مانده است.
يکي ديگر از آثار اين مجموعه آن طور که مدير آن مي گويد، مجموعه قرآن هاي بسيار نفيس عثمان بن حسين وراق است؛ «اين قرآن ها مربوط به قرن پنجم هجري قمري هستند که با خط کوفي مشکول نوشته شده اند. علاوه بر زيبايي بي نظير آنها، نکته مهم درباره اين مجموعه آن است که کاتب و مذهب اين آثار شخص عثمان بن وراق است. تمام ترنج ها و فواصل آيات و سر سوره ها هم با طلاي ناب کار شده اند».
قرآن هاي نسخ اين گنجينه مربوط به اوايل قرن هفتم هجري است و کاتب آن ياقوت مستعصمي ،خطاط مشهور دربار المستعصم بالله از خلفاي عباسي است . چند قرآن به خط عبدالقادر شيرازي مربوط به نيمه دوم قرن دهم هجري هم از ديگر آثار گرانبهاي اين گنجينه به شمار مي روند. فاضل هاشمي درباره اين قرآن ها مي گويد :«اين قرآن ها از پرکارترين و نفيس ترين قرآن هاي موجود در اين گنجينه هستند که به گونه اي کم نظير تذهيب شده اند و داراي جلد سوخته بسيار زيبايي هستند که آيه الکرسي را با طلا و به صورت برجسته روي آن نوشته اند ».
قرآن بابري مربوط به نيمه اول قرن دهم به خط اختراعي ظهير الدين محمد بابر، پادشاه وموسس سلسله مغولي در هند از ديگر آثار کم نظير اين موزه است. قرآن پنج تفسيره مربوط به قرن يازدهم هم توسط علي مدرس همداني به رشته تحرير درآمده است. تعداد هشت برگ قرآن به خط محقق روي کاغذ خانبالغ از ديگر آثار به نمايش گذاشته در اين گنجينه است. اين قرآنها توسط بايسنقر ميرزا فرزند شاهرخ -نواده تيمور -نوشته شده است.
مسؤول اداره مخطوطات موزه آستان قدس به سه ويژگي اصلي موزه قرآن اشاره مي کند که آن را از ديگر همتايانش در جهان متمايز کرده است: «نخست اينکه قرآن هاي ما بسيار نفيس هستند و قديمي ترين قرآن هاي موجود در ايران در اينجاست. دوم هم تعداد آنهاست که در جاي ديگر نظير ندارد . يکصد قرآن اين موزه که روي پوست آهو نوشته شده، در دنيا بي همتاست . ضمناً ما سير تطور در خط قرآن را از کوفي تا نسخ و نستعليق دور هم گرد آورده ايم».
او در پايان به علاقه مجموعه داران براي اهداي آثارشان به موزه اشاره مي کند و مي گويد: «مجموعه داران معتقدند اينجا امن ترين جا براي آثار گرانبهايشان است چون هميشه از تحولات سياسي و اجتماعي و جابه جايي حکومت ها در امان مانده اند».
* منسوب به دستخط حضرت علي بن موسي الرضا(ع)
* قرآن محمد بن شيخ يوسف الاباري
*قرآن زين العابدين بن محمد کاتب شيرازي
* قرآن منسوب به حضرت امام علي (ع)
* قرآن منسوب به دستخط حضرت امام حسن مجتبي (ع)
در حاشيه بالاي همان صفحه، سه فقره يادداشت «داخل عرض شد» به تاريخ هاي غره رجب 1248، 22شعبان 1266و 19شوال 1270مرقوم است
* قرآن عبدالله صيرفي تبريزي
* قرآن بايسنقري بزرگ ترين قرآن جهان
* قرآن يازده سطري
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}